کد مطلب:53274 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:212
سپس امام فرمود: «به خدا قسم این عمل شما برای زمامداران هیچ سودی ندارد جز اینكه آنها تكبّر و خودخواهی نشان بدهند. ما همه بنده ی خدا هستیم و من بر شما هیچ مزیتی ندارم جز اینكه مسؤولیت من از آن زمان كه متصدی خلافت گشته ام بیشتر از شما است و شما به واسطه ی این عمل خودتان را در دنیا به زحمت انداخته و در آخرت بدبختی نصیبتان خواهد شد.» یك مرتبه دیگر، موقعی كه امام از مسافرتی به كوفه برمی گشت، در میان راه با یكی از پیروانش كه در آن ناحیه بانفوذ بود، ملاقات كرد. [صفحه 179] وقتی كه امام بر پشت اسب سوار بود، او پیاده همراه امام شروع به قدم زدن نمود. امام علی (ع) به او فرمود: «برگرد، پیاده بودن مردی مثل تو با كسی كه زمامدار باشد بدبختی و مصیبت است و توهین برای مؤمن.» امام علی (ع) می فرماید: «ارزش انسان به اندازه ی جرأت و شهامت و همچنین قدر و قیمت او مربوط به مناعت و شرافت نفسش می باشد...» به طوری كه قبلاً گفته شد، جرأت عبارت است از اعتماد به نفس و صبر و حوصله در برابر مشكلات و از این گونه صفات انسانی و به عقیده ی امام منزلت و شرافت یك مرد به اندازه ی انسانیت و مهربانی او با مردم است. او این مطلب را در نامه هایش به مأمورین اشاره می كند كه معروف ترین آنها نامه ی اوست به فرماندار مصر. او می نویسد: «قلبت را با مهر و محبت نسبت به مردم پر كن و مثل حیوانات درنده كه با دریدن و خوردن یكدیگر سیر می شوند با آنها رفتار نكن و مبادا آنچه متعلق به مردم است برای خود اختصاص دهی، به خاطر داشته باش مردم بر دو دسته اند: برادر دینی تو یا هم نوع می باشد. آنها در معرض اشتباه هستند. اگر تو می خواهی مورد عفو قرار گیری بایستی خطاهای غیرعمد آنها را ببخشی. تو در فوق آنها قرار داری (رئیس آنها هستی) همچنان كه من مافوق تو هستم و خدا بر هر دو ما نظارت دارد.» او به متصدیان مالیات می نویسد: «با مردم منصفانه رفتار كنید و درباره ی احتیاجاتشان دقیق باشید (هر آینه محتاج هستند از پرداخت مالیات معاف دارید) زیرا شما خزانه دار مردم و نماینده ی جامعه و سفیران امام هستید. هیچ كس را از احتیاجاتش مانع نشوید (خواربار و حبوباتی [صفحه 180] كه خودش لازم دارد از او نگیرید) و خواسته هایش را تأمین نمایید (به آنها مهلت دهید). شما لباسهای زمستانه و تابستانه و همچنین حیواناتی كه با آنها كار می كنند، برای جمع آوری مالیات نفروشید، مبادا كسی را برای گرفتن پول شلاق بزنید. به اموال كسی چه مسلمان یا غیرمسلمان كه تحت حمایت اسلام است دست نزنید.» به هر حال امام علی (ع) به مردم احترام می گذاشت چه آشنا یا بیگانه. او برای فقرا قلباً محزون بود زیرا او فكر می كرد كه فقر و مسكنت هرگز فرصت نمی دهد كه شخص به كمالات لازم برسد. او گفته است: «خداوند بندگانش را از چیزی شدیدتر از فقر ادب نكرده است.» او برای جبران این نقیصه به دو طریق عمل می كرد. اول از همه، بالا بردن محصولات در سطح وسیع و سپس توزیع و پخش آنها بین مردم به طور یكنواخت چه نزدیك یا دور از دسترس. از طرف دیگر او فكر می كرد یك مرد گرسنه معمولاً عصبانی است، چون مزدش برای امرار معاش كافی نیست و برای سیر كردن خانواده پرجمعیتش مجبور است مثل یك مزدور جان بكند. مسلماً این مرد كه با فقر دست و پنجه نرم می كند، نمی تواند بر مشكلات غلبه نماید و وقتی كه حقوق حقه اش پایمال می شود عكس العملی نشان نمی دهد (به همین علت از سیاستهای استعماری غرب است كه مردم فقیر باشند). بنابراین او به همه جا بخشنامه صادر كرد و فرمود: «تصمیم بگیرید تا مزارع را آباد و اصلاح نمایید و وسایل كشاورزی رعایا را فراهم كنید و مواظب باشید دهكده را خراب نكنید و كشاورز را به خرابی و فلاكت نیفكنید زیرا آبادی و ثبات كشور مربوط به [صفحه 181] كشاورزانی است كه نیازمند نباشند. این وظیفه مقدّم بر همه ی وظایف است.» اگرچه در اسلام مالكیت برای همه آزاد است اما برای مالك شدن آن قدر محدودیت وجود دارد كه هرگز به سرمایه داری منجر نخواهد شد. اسلام با تحریم رباخواری، احتكار، اخاذی، گرانفروشی و استعمال ظروف طلا و نقره مانع ظهور و رشد سرمایه و سرمایه داری گشته است. و از طرف دیگر برای جلوگیری از فقر با گرفتن زكوْ و صدقات از ثروتمندان و پرداخت به فقرا و صرف در كارهای عمومی (فواید عامه) اقدام می كند. [صفحه 182]
امام علی می خواست تمام ارزشهای انسانی كه در زمان پیغمبر به مردم داده شد و در روزگار عثمان رو به زوال و انحطاط رفته بود، دوباره زنده كند. یك مرتبه وقتی كه عازم سوریه بود، ساكنین شهر انبار (شهری بین عراق و سوریه)از شهر بیرون آمده بودند تا به او خوش آمد بگویند. موقعی كه امام در چشم رس آنها قرار گرفت، خودشان را به زمین انداخته و سپس شروع به دویدن كردند. وقتی كه از آنها پرسیده شد چرا این عمل را انجام می دهند، جواب دادند: ما به این طریق رؤسای خود را احترام می گذاریم.
صفحه 179، 180، 181، 182.